Σάββατο 23 Ιανουαρίου 2016

Το ασήκωτο βάρος του πατέρα

«Οι βίαιοι πατεράδες έχουν ένα προσόν, δεν σε αποκοιμίζουν με χάδια και με γλύκες», γράφει ο Πασκάλ Μπρυκνέρ.
«Οι βίαιοι πατεράδες έχουν ένα προσόν, 
δεν σε αποκοιμίζουν με χάδια και με γλύκες», γράφει ο Πασκάλ Μπρυκνέρ.

ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ
Ενας καλός γιος
μτφρ.: Γιάννης Στρίγκος
εκδ. Πατάκης
Το τελευταίο βιβλίο του Πασκάλ Μπρυκνέρ «Eνας καλός γιος» θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί υβριδικό, αφού προέκυψε από τη σύνθεση δύο διαφορετικών λογοτεχνικών ειδών, του δοκιμίου και της αυτοβιογραφίας. Αν σε αυτό το σύνθετο κείμενο προσθέσουμε και τη μυθοπλαστική ευχέρεια του δημιουργού του, έχουμε να κάνουμε με ένα ευφάνταστο έργο, που έλκει όμως εμφανώς την καταγωγή του από την εμβληματική κατάθεση «Οι λέξεις», του μέντορά του Ζαν Πωλ Σαρτρ.
«Οι λέξεις» (1964) αποτελούν κατά κάποιον τρόπο έναν οδηγό δοκιμιακής χρήσης των βιογραφικών στοιχείων, αφού ο Σαρτρ πάλεψε ν’ αποτυπώσει τον εαυτό του και την εκκίνηση της φιλοσοφικής του σκέψης, υπό το πρίσμα του απόντα γονέα-προτύπου. Για τον Σαρτρ, ο πρόωρος θάνατος του πατέρα του ήταν το μεγάλο γεγονός της ζωής του, αυτό που του χάρισε την ελευθερία, τον «απάλλαξε» από το υπερεγώ, τον ώθησε στην ανάγνωση και στη γραφή. Oπως χαρακτηριστικά σημειώνει: «Αν ζούσε, ο πατέρας μου θα είχε πέσει πάνω μου φαρδύς-πλατύς και θα με είχε συνθλίψει. Για καλή μου τύχη πέθανε πολύ νέος»!
Ο Πασκάλ Μπρυκνέρ δεν έχει αυτή την τύχη. 
Ο πατέρας του, ένας εξαιρετικά βίαιος γονιός, φανατικός αντισημίτης και φιλοναζιστής, όχι μονάχα θα μακροημερεύσει, αλλά θα έχει και το σθένος να υπερασπίζεται τις ιδεοληψίες του μέχρι τα βαθιά του γεράματα, καθιστώντας κάθε επαφή μαζί του ιδιαίτερα τραυματική. Oμως αυτή η φιγούρα του πατέρα-αφέντη θα σπρώξει τον νεαρό Πασκάλ στον κόσμο των βιβλίων, όπου θα βρει ασφαλές καταφύγιο, δίχως τις αυταπάτες των συνομηλίκων του, που έτυχαν «καλύτερης» ανατροφής

«Οι βίαιοι πατεράδες –γράφει– έχουν ένα προσόν, δεν σε αποκοιμίζουν με χάδια και με γλύκες. Ο δικός μου πατέρας μού μετέδωσε την αγριάδα του και του είμαι ευγνώμων γι’ αυτό».
Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου, και με τον ενδεικτικό τίτλο «Η μεγάλη απόδραση», ο συγγραφέας μάς εξομολογείται την ηρωική έξοδό του από τη βαριά σκιά της πατρικής εξουσίας και την ανακάλυψη ενός «καινούργιου γενναίου κόσμου», που στα τέλη της δεκαετίας του ’60 φάνταζε πιθανή πραγματικότητα μέσα στους κόλπους των νεολαιίστικων κινημάτων και υπό την επήρεια των συνθημάτων του Γαλλικού Μάη (1968).
Απελευθερωμένος προσωρινά από τα οικογενειακά δεσμά, ο νεαρός Πασκάλ θα δημιουργήσει τους δικούς του προγόνους, διαλεγμένους από το πάνθεον της λογοτεχνίας. Κάποιοι σύγχρονοι διανοητές, που θα συναναστραφεί στα πρώτα του βήματα, θα γίνουν αργότερα οι θετοί πατεράδες του, αυτοί που θα τον στηρίξουν και θα τον υποστηρίξουν, περισσότερο και από τον βιολογικό του πατέρα, για να εισέλθει «στων ιδεών την πόλη»
Ο Ρεμόν Μπλοκ, ο Ρολάν Μπαρτ, ο Ζαν Πωλ Σαρτρ θα είναι μερικοί μόνο από τους «Μεγάλους Αφυπνιστές», όπως θα τους βαφτίσει.
Δυστυχώς ή ευτυχώς, η πατρική φιγούρα θα επανακάμψει, το ίδιο ανυπόφορη όπως και πριν, όταν ο Πασκάλ Μπρυκνέρ, ως ώριμος και επιτυχημένος πια συγγραφέας, θα προσπαθήσει να θέσει σε νέα βάση τη σχέση τους, με αφορμή την απώλεια της φιλάσθενης μητέρας του. «Μπορείς να με μισείς όσο θέλεις, η εκδίκησή μου είναι πως μου μοιάζεις», του επισημαίνει ο πατέρας του, ύστερα από μία ακόμη σφοδρή σύγκρουση, και αυτή η σημαδιακή φράση θα είναι μονάχα η αρχή ενός οδοιπορικού αυτογνωσίας που θα οδηγήσει τον Μπρυκνέρ στο παρόν βιβλίο. Στο τέλος θα ομολογήσει με μια ελαφρώς ειρωνική διάθεση: «Ο πατέρας μου μ’ έκανε να σκέφτομαι καλύτερα, σκεπτόμενος εναντίον του. Είμαι η ήττα του, αυτό είναι το καλύτερο δώρο που μου έκανε».
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................

(Στη φωτό βλέπεις τα δαχτυλάκια μου, με κέφι ζωγραφισμένα
τι ζόρι τραβάς εσύ, σοβαρέ τύπε; Για Όνομα!)
...............................................................................................................
.............................................................................................................

Σχόλιο της υποφαινομένης στο  (αδιάβαστο ακόμη) βιβλίο του Μπρυκνέρ: 
-Τι συμπέρασμα, έβγαλες από τα παραπάνω, ω λατρεμένο; 
-Εβγαλα (προχείρως)  το συμπέρασμα ότι άμα το ...μούλικο φιλοξενεί το διάολο μέσα του, ό,τι και να είναι ο έρμος ο πατέρας του (ή η μάνα του), αυτό θα  αποδομήσει, θα  μηδενίσει και θα φτύσει στον τάφο του (ς).
- Α Το Αχάριστο! 
-"Αχάριστο!". Α γεια σου! 

Είπες τη σωστή κουβέντα, περιστεράκι μου!


Έντυπη

11 σχόλια:

  1. "Ο Ρεμόν Μπλοκ, ο Ρολάν Μπαρτ, ο Ζαν Πωλ Σαρτρ θα είναι μερικοί μόνο από τους «Μεγάλους Αφυπνιστές», όπως θα τους βαφτίσει."

    κχ
    Με τέτοιους δασκάλους που είχε, τι άλλο καλύτερο (χειρότερο) θα μπορούσε να γράψει από αυτό : «Ο πατέρας μου μ’ έκανε να σκέφτομαι καλύτερα, σκεπτόμενος εναντίον του. Είμαι η ήττα του, αυτό είναι το καλύτερο δώρο που μου έκανε».

    Κάτι τύποι σαν αυτόν γίνονται διάσημοι και τα βιβλία τους μπεστ σέλλερ. Το μίσος του γυιού κατά του πατέρα, το οποίο προφανώς - υπόθεση κάνω - του μετέδωσε η ανταγωνιστικότητα της μητέρας προς τον πατέρα.

    Σημειώνω, γράφω με βάση αυτά που διάβασα, έχοντας σχεδόν καταλήξει στο ποιοι γίνονται σήμερα αναγνωρίσιμοι, διάσημοι από εφημερίδες τύπου "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ" και διαβαστεροί. Το ξήλωμα της οικογένειας γίνεται ύπουλα και μεθοδικά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Κυπριανέ μου
    ίσως να είναι και όπως τα λές. Ίσως και να μην είναι. Μένει να διαβάσουμε το έργο για να βεβαιωθούμε:
    ;-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Να διαβάσεις τα Μαύρα φεγγάρια του έρωτα του Πασκάλ Μπρυκνέρ!! Αν τ αντέξεις! :-)
    Μετά συζητάμε εκ νέου. Για να σε δω!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Αφού διαβάσεις το βιβλίο, θα τα ξαναπούμε. Γράφω εκ πείρας. Στο τέλος έμαθα να διαβάζω τα βιβλία από τα ελάχιστα εισαγωγικά σχόλια σπουδαιοφανών τινών ή του ίδιου του συγγραφέα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Κυπριανέ μου
      δεν έχω αποφασίσει να το διαβάσω...
      Σε πρώτη ευκαιρία θα του κάνω μια...λαθρανάγνωση, ένα τυχαίο speed reading εντός βιβλιοπωλείου, και ΑΝ μου φανεί ενδιαφέρον, ΤΟΤΕ ΙΣΩΣ το αγοράσω...
      ;-)

      Διαγραφή
  5. @lpap
    'Τα Μαύρα Φεγγάρια του Ερωτα"! Τι πήγες και θυμήθηκες, καλέ! Το είδα κατά λάθος...

    (μπήκα δηλαδή χωρίς να έχω διαβάσει την υπόθεση, όπως πολλοί παλιότερα μπήκανε στο "Μαύρο κύκνο" και σήμερα "την πατήσανε" με τα αθώα μούτρα της ξανθιάς και μπήκαν ανυποψίαστοι να φάνε στη μάπα το "Carol" στο οποίο σίγουρα θα δώσουνε Όσκαρ, αλίμονο και αν δε βραβευτεί η κάθε λογής ανωμαλία στις μέρες μας, αλίμονο! )

    ....μια φορά, πριν πολλά χρόνια, στο σινεμά. Εντάξει.Ήταν σοκαριστικό για την εποχή του.
    Αν το έγραφε σήμερα, θα το βρίσκαμε εντελώς βαρετό, βεβαίως.

    Τώρα οι άνθρωποι ούτε καν με κτηνοβασίες δεν σοκάρονται. Ολα, ως άκουσμα- τουλάχιστον- τα έχουνε συνηθίσει...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Το θυμήθηκα γιατί το διάβασα και το χω στη δική μου βιβλιοθήκη. Δε μ άρεσε να μαι ειλικρινής, με φρίκαρε ολίγον τι.
    Όσο για την ταινία, για να μαι ειλικρινής, δεν την είχα υπόψη μια και δεν είμαι τόοοσο cineφιλ αλλά με προκάλεσες να την αναζητήσω. Την είδα προχτές. Βλακεία είναι αλλά...η ερμηνεία της Κέτι Μπλανς είναι όλα τα λεφτά. Όλη η ταινία ειναι η ερμηνεία της.
    Αν της δώσουν οσκαρ της ταινίας θα καταλάβω πως είναι μόνο για την ερμηνεία της ηθοποιού. Για τα λοιπά και το περιεχόμενο, την ηθική εκείνης της εποχής, της σημερινής κι όλα τα λοιπά...από κοντά ίσως το συζητούσαμε. Ιντερνετικά βαριέμαι να γράφω,, :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. @Lpap
    Αυτό με τις υπέροχες ερμηνείες των ηθοποιών και τα υπέροχα λόγια των συγγραφέων που προωθούν ό,τι λάθος, είναι που βαθύτατα με λυπεί.

    Πακετάρουν τον όλεθρο κάθε μορφής σε ωραίο περιτύλιγμα και έτσι όπως εύκολα υπνωτιζόμαστε άπαντες, το κακό προωθείται και διαχέεται στην ανθρωπότητα.

    Έχουν ΟΛΑ, από Αγίους ανθρώπους προφητευτεί.

    Δεν με παραξενεύει τίποτα πιά.

    ΟΛΑ (τα χειρότερα εννοώ) τα περιμένω...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Σιγά βρε Σαλογραία!! Το να μπορεί να υποδυθεί μια ηθοποιός έναν κόντρα ρόλο(με βάση τις επιλογές της στην αληθινή ζωή)είναι ένα ταλέντο. Το τι αυτός ο ρόλος φανερώνει, τι μηνύματα περνά ή ό,τι άλλο δεν φέρνει αυτόματα την καταστροφή. Εμένα δε μ άρεσε η ταινία. Βλακεία ήταν. Μίλησα μόνο για την υποκριτική δεινότητα της ηθοποιού. Εκεί στάθηκα. Όσο για τα μηνύματα δεν αρκεί μια ταινία μόνο!! Περνάνε με πολλούς και διάφορους τρόπους. Τα μηνύματα πάσης φύσης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. @lpap
    Θα ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρον να μαθαίναμε τι ζημιές απερίγραπτες παθαίνει η ψυχή και το σώμα των ηθοποιών με αυτό το μεγάλο ταλέντο της υποκριτικής. Αυτό που εμείς θαυμάζουμε ως ταλέντο υποκριτικής ίσως είναι μια καταστροφή πρώτα για τους ίδιους που υποκρίνονται χάριν της τέχνης και ακολούθως για μας που τους χειροκροτούμε. Κατανοώ ότι ακούγεται μεσαιωνικό αυτό που γράφω, αλλά...δεν το παίρνω πίσω...επειδή κάποτε άκουσα μια συνέντευξη το Άντονυ Κουήν στα 80 του. Ο άνθρωπος έλεγε ότι ότι από τους πολλούς ρόλους που ερμήνευσε στο σινεμά, έχασε τον εαυτόν του....Μεγάλη κουβέντα. Δεν θα την κάνουμε σήμερα. Δεν είναι το θέμα μας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Αυτό δεν το γνωρίζω. Μπορώ όμως να αντιληφθώ εγκεφαλικά και μόνο πως μια "διεύρυνση" πάσης φύσεως είναι πιθανή. Εξάλλου είναι σημαντικό να αναζητήσουμε γιατί ένας άνθρωπος επιλέγει να παίζει τόσους πολλούς διαφορετικούς ρόλους. Μοτ λεγε παλιότερα ένας ηθοποιός ότι όποιος επιλέγει να ακολουθήσει αυτό το επάγγελμα πρέπει να μάθει πως η έννοια της ντροπής δεν υπάρχει!! Μ είχε εντυπωσιάσει τότε. Δίκιο είχε όμως. Αλλιώς δεν μπορείς ν ανοίξεις εαυτόν σε τόσους ρόλους. Το ίδιο συμβαίνει και μ άλλα επαγγελματα..πιθανόν..Μεγάλο θέμα.πάντα τα θέματα μαζί σου είναι ανεξάντλητα!! χαχαχχαα
    Πήρες σύνταξη αλήθεια;

    ΑπάντησηΔιαγραφή